Welkom bij Publiek Park in Plantentuin Meise!
27 juni – 28 september 2025
In de zomer van 2025 keert Publiek Park terug met de derde editie van dit nomadische hedendaagse kunstproject, dat stedelijke parken en tuinen verkent als tentoonstellingslocaties. Deze editie nodigt bezoekers uit om te reizen door tijd en ruimte, in twee hoofdstukken — van de Plantentuin in Meise naar de Kruidtuin in Brussel, van de huidige naar de oorspronkelijke locatie van de botanische tuin.
De tentoonstelling brengt werk samen van elf internationale en lokale kunstenaars, die elk twee kunstwerken tonen: één in Meise en één in Brussel; één nieuw en één bestaand werk. Omdat beide tuinen verschillende perspectieven bieden op de rol van groene ruimte en tuinbouw in het hedendaagse stedelijke leven, komen in elke context andere aspecten van de kunstenaarspraktijken naar voren. Waar de tentoonstelling in de Plantentuin van Meise bestaat uit meer permanente, statische installaties die drie maanden te zien zijn, ligt de nadruk in de Kruidtuin van Brussel op efemere, tijdsgebonden werken die zich in elf dagen in september ontvouwen.
Het parcours van elf artistieke interventies in de Plantentuin van Meise leidt bezoekers langs een spectrum aan verhalen: van tuinen als architecturaal-administratieve complexen die de natuur classificeren en beheersen, tot reflecties op planten als handelswaar binnen mondiale netwerken. Onderweg worden bezoekers uitgenodigd tot ontmoetingen met co-evolutie tussen soorten, fictieve hybride wezens, en flora waarvan de geschiedenissen verweven zijn met persoonlijke verhalen over migratie en kolonialisme. De werken zetten aan tot verbeelding — met verwijzingen naar medicinale, technologische en wetenschappelijke kennis, inheemse tradities, taalkundige verschuivingen, intieme herinneringen en sciencefiction.
Met site-sensitiviteit als ethos nodigt Publiek Park kunstenaars uit om zich te verhouden tot de specifieke gelaagdheden van het publieke groen — hun veranderende ecologieën, architecturale sporen en verstrengelde geschiedenissen. Het project ontvouwt zich als een wandelroute, van de restanten van het verleden naar toekomsten die nog niet uitgetekend zijn — van botanisch onderzoek tot reflecties op het leven vandaag.
De tentoonstelling is gecureerd door Jef Declercq, Anna Laganovska, Koi Persyn en Adriënne van der Werf, met assistentie van Lana Jones, Alise Pētersone en Jean Watt.
Publiek Park 2025 is created in collaboration with CC Strombeek, Plantentuin Meise, Botanique, Brussels Environment, Wiels, Art Cinema OFFoff, TRACK, Level Five, LUCA School of Arts, 019 and more.
The project is generously supported by the Flemish Government, Embassy of the Kingdom of the Netherlands, Mondriaan Fonds, French Embassy in Belgium, Institut français, the State Culture Capital Foundation of Latvia (VKKF), Federal Ministry Republic of Austria (BMKÖS), Flemish Community Commission (VGC), Pro Helvetia, Servais Family Collection, Harlan Levey Projects, Gauli Zitter, Nesse and others.
De tentoonstelling brengt werk samen van elf internationale en lokale kunstenaars, die elk twee kunstwerken tonen: één in Meise en één in Brussel; één nieuw en één bestaand werk. Omdat beide tuinen verschillende perspectieven bieden op de rol van groene ruimte en tuinbouw in het hedendaagse stedelijke leven, komen in elke context andere aspecten van de kunstenaarspraktijken naar voren. Waar de tentoonstelling in de Plantentuin van Meise bestaat uit meer permanente, statische installaties die drie maanden te zien zijn, ligt de nadruk in de Kruidtuin van Brussel op efemere, tijdsgebonden werken die zich in elf dagen in september ontvouwen.
Het parcours van elf artistieke interventies in de Plantentuin van Meise leidt bezoekers langs een spectrum aan verhalen: van tuinen als architecturaal-administratieve complexen die de natuur classificeren en beheersen, tot reflecties op planten als handelswaar binnen mondiale netwerken. Onderweg worden bezoekers uitgenodigd tot ontmoetingen met co-evolutie tussen soorten, fictieve hybride wezens, en flora waarvan de geschiedenissen verweven zijn met persoonlijke verhalen over migratie en kolonialisme. De werken zetten aan tot verbeelding — met verwijzingen naar medicinale, technologische en wetenschappelijke kennis, inheemse tradities, taalkundige verschuivingen, intieme herinneringen en sciencefiction.
Met site-sensitiviteit als ethos nodigt Publiek Park kunstenaars uit om zich te verhouden tot de specifieke gelaagdheden van het publieke groen — hun veranderende ecologieën, architecturale sporen en verstrengelde geschiedenissen. Het project ontvouwt zich als een wandelroute, van de restanten van het verleden naar toekomsten die nog niet uitgetekend zijn — van botanisch onderzoek tot reflecties op het leven vandaag.
De tentoonstelling is gecureerd door Jef Declercq, Anna Laganovska, Koi Persyn en Adriënne van der Werf, met assistentie van Lana Jones, Alise Pētersone en Jean Watt.
Publiek Park 2025 is created in collaboration with CC Strombeek, Plantentuin Meise, Botanique, Brussels Environment, Wiels, Art Cinema OFFoff, TRACK, Level Five, LUCA School of Arts, 019 and more.
The project is generously supported by the Flemish Government, Embassy of the Kingdom of the Netherlands, Mondriaan Fonds, French Embassy in Belgium, Institut français, the State Culture Capital Foundation of Latvia (VKKF), Federal Ministry Republic of Austria (BMKÖS), Flemish Community Commission (VGC), Pro Helvetia, Servais Family Collection, Harlan Levey Projects, Gauli Zitter, Nesse and others.
Om meer te lezen over de kunstwerken, klik op de naam van de kunstenaar.
O.J.A.I. Echo, 2025
Geluidsinstallatie, modulaire klanken, gesproken woord, architecturaal plan
In de Plantentuin richt Office for Joint Administrative Intelligence (O.J.A.I.) hun aandacht op de tuin als een institutionele entiteit - een plek die de natuur verwerkt, beheerst en reguleert via administratieve processen. Het Herbarium, een modernistisch kantoorgebouw uit de jaren 1960 waarin de tuin als levend archief wordt beheerd, wordt benaderd als een architecturaal-administratief complex van archiefkasten, laden, gangen, doodlopende paden en stilzwijgend beton - een site van classificatie en insluiting.
Op 27 juni, tijdens de openingsavond van Publiek Park, vindt in het Herbarium de performance Institutional Overgrowth plaats. In deze klankmatige en gesproken activering van het gebouw brengen beide O.J.A.I.-agenten gevlochten opsommingen: Lijst A (ecologische opstand) en Lijst B (bureaucratische procedures en verstoringen). De lijsten worden onderbroken door veldopnames en speculatieve klanken: de hartslagen van insecten, taxonomische herschikkingen en architectonische drones. Een korte publieke aankondiging wordt herhaald aan het begin van het geluidswerk, en schept een sfeer van toezicht, begrenzing en autoriteit: “Dit gebouw valt onder voortdurende procedurele controle. Toegang tot niet-publieke zones is strikt verboden.”
Na de performance blijft de geluidsinstallatie Echo als een spookachtige nagalm door het gebouw weerklinken - een ruimte die ritueel gemarkeerd, procedureel verstoord en akoestisch overwoekerd lijkt. Via vijf tannoy-luidsprekers - een geluidsinstallatie doorgaans gebruikt voor publieke mededelingen - circuleren fragmenten van de eerder gehoorde lijsten, infrastructurele geluiden en afgebroken aankondigingen in een eindeloze, classificerende lus. Echo wordt vergezeld door een groot gedrukt grondplan, afkomstig uit het archief van het Herbarium: deels architecturaal document, deels speculatieve kaart, geannoteerd met kanttekeningen, procedurele markeringen en verzonnen ruimtelijke categorieën.
Escap' in(g)to You, Trap series, 2024
Roestvrij staal
Evolv' in(g)to You, Trap series, 2024
Roestvrij staal
High touch #1, Parade series, 2024
Roestvrij staal, weefsel
Extreme Softness, Magnetic Tendencies series, 2024
3D-videoanimatie, 3’38”
3D : Guillaume Seyller
BO : Talita Otovic, +/+, 2024
Coproduction MO.CO, Montpellier et Fondation des artistes
De Groene Ark, de nieuwste architecturale toevoeging aan de Plantentuin, is een plek waar botanische activiteiten plaatsvinden met de nadruk op het behoud van biodiversiteit. In een van de serres – waar planten vaak tijdelijk worden ondergebracht – toont Roy Köhnke een installatie met werken uit drie lopende reeksen binnen zijn praktijk. Via deze werken onderzoekt de kunstenaar hoe lichamen worden geconstrueerd - zowel sociaal als fysiek - via ontmoetingen met andere lichamen.
Kaders dragen twee roestvrijstalen sculpturen uit de Trap-serie. De scherpe, stalen vormen doen denken aan hybride, biomorfe organismen - als wezens uit een onbekende toekomst. Bovenop de dragende structuur rusten twee werken uit de Parade-serie, die verwijzen naar de materialiteit van camouflagenetten. Daarmee roepen ze ideeën op van geweld en bescherming, zoals planten- en insectenlichamen hun oppervlak kunnen aanpassen tot visuele schilden. De weefsels onthullen een onverwachte zachtheid naast het harde staal, terwijl de film het licht filtert, kleurt en breekt - en het laat glinsteren in verschillende schakeringen, afhankelijk van de positie van de toeschouwer.
De animatievideo Extreme Softness, uit de Magnetic Tendencies-serie, verwijst naar het proces van co-evolutie, waarbij de morfologie van bepaalde planten- en insectensoorten zich aan elkaar aanpast, voornamelijk met het oog op voortplanting. Voorbeelden hiervan zijn orchideeën en nachtvlinders, of vijgen en wespen. De installatie evoceert een subtiele ecologie van aanraking, waarin staal, film en animatie relaties tussen lichamen traceren - en een delicate choreografie van onderlinge ontwikkeling in kaart brengen.
De deelname van Roy Köhnke aan Publiek Park wordt mogelijk gemaakt met de steun van de Ambassade van Frankrijk in België en het Institut Français, in het kader van EXTRA, een programma ter ondersteuning van Franse hedendaagse creatie in België.
Eden is exhausted too, 2025
Digitale tekening
Aan beide zijden van de ingang van het Plantenpaleis hangen twee banners die fictieve werelden tonen, bevolkt door mysterieuze wezens. Het werk draagt de titel Eden is exhausted too. Een belangrijke referentie voor deze digitale tekeningen is het werk van Jheronimus Bosch, in het bijzonder het drieluik De tuin der lusten. Net als bij een altaarstuk, tonen de linker- en rechterpanelen van Bosch' meesterwerk respectievelijk de geredden en de verdoemden - een ruimtelijke iconografie die in dit werk weerklinkt.
Een andere belangrijke inspiratiebron in Līga Spunde’s werk is het onderzoeksgebied van de cryptozoölogie, een discipline die zijn oorsprong vond in België met centrale figuren als Bernard Heuvelmans en Alika Lindbergh. Cryptozoölogie - vaak bestempeld als pseudowetenschap en subcultuur - onderzoekt folkloristische of uitgestorven diersoorten waarvan het bestaan omstreden of onbevestigd blijft.
De werelden in Spunde’s tekeningen sluiten aan bij de veelheid aan biomen die samenkomen in het uitgestrekte serrecomplex, en verwijzen naar onbekende, onzichtbare wezens die zich daar mogelijk schuilhouden. Sommige van deze entiteiten lijken uit de schilderijen te zijn ontsnapt om zich als sculpturen te verspreiden over het terrein van de Plantentuin. Bezoekers worden uitgenodigd om deze wezens te ontdekken tijdens hun wandeling, aan de hand van aanwijzingen die verborgen zitten in de afbeeldingen.
Het werk van Līga Spunde is gerealiseerd met de steun van de State Culture Capital Foundation of Latvia (VKKF).
Iris series, 2024/2025
Geglazuurd, 3D-geprint keramiek
Het Plantenpaleis, een serrecomplex met duizenden plantensoorten verdeeld over diverse biomen - van droge woestijn tot tropisch regenwoud - vormt het decor voor de verspreide presentatie van werken uit de Iris-serie van Judith Kakon. Op het eerste gezicht lijken deze keramische sculpturen op de gestandaardiseerde plastic containers die wereldwijd worden gebruikt voor het transport van bloemen. In werkelijkheid zijn ze tot stand gekomen als 3D-prints, met de hand geglazuurd in verschillende kleuren. De sculpturen reageren subtiel op hun omgeving en ogen soms bijna toevallig als bescheiden ingrepen die zich moeiteloos in de serres integreren.
Door te verwijzen naar de stapelbare bakken uit de commerciële bloementeelt, verwijst de serie naar de logistieke systemen die de bloemenindustrie ondersteunen en naar de economie die daarmee gepaard ging - zoals de tulpenmanie in het zeventiende-eeuwse Nederland, waarin bloembollen astronomische prijzen bereikten. Binnen het Plantenpaleis benadrukt hun aanwezigheid de kunstmatige aard van een botanische tuin - waar vragen over oorsprong en ontheemding voortdurend meespelen. De geschiedenis van containers die worden gebruikt om planten te vervoeren, gaat terug tot de zogenaamde Wardian cases, die Belgische plantenverzamelaars gebruikten om plantensoorten vanuit alle uithoeken van de wereld naar botanische tuinen te transporteren. Kakon’s sculpturen zijn zo doordrenkt van de economische processen rond de circulatie en toe-eigening van planten.
De titel Iris situeert het werk ook geografisch in België, met een verwijzing naar de symbolische bloem van Brussel, die ooit groeide op de moerassige oevers van de Zenne. Zo wortelen de werken zich op een subtiele manier in de lokale context van de tentoonstelling, terwijl ze tegelijk reflecteren op bredere verwevenheden tussen plantkunde, handel en lokaliteit.
De deelname van de kunstenaar aan Publiek Park wordt ondersteund door Pro Helvetia – Swiss Arts Council.
Hear her calendar system a year of thirteen months, 2025
Geluidsinstallatie
In het hart van het serrecomplex Plantenpaleis bevindt zich de savanne bioom, waar een Ficus sycomorus, ofwel een sycomoor vijgenboom, groeit. Deze soort is inheems in Afrika, ten zuiden van de Sahel en ten noorden van de Kreeftskeerkring, en kan in het wild tot twintig meter hoog worden, met een dichte, ronde kruin van uitwaaierende takken. In de serre blijft de boom echter relatief klein en fragiel.
Het familiealbum van Bianca Baldi documenteert de migratiegeschiedenis van haar familie, die van Italië naar Zuid-Afrika trok, en bevat onder andere foto’s van haar grootvader tijdens zijn militaire dienst in Ethiopië. Op een van die foto’s stuitte Baldi op een weelderige sycomoor vijgenboom - het beeld werd een centrale figuur in haar onderzoek en vormde het vertrekpunt voor haar film Hear her calendar system a year of thirteen months, momenteel te zien in de tentoonstelling Magical Realism in WIELS. In de film wordt de boom voorgesteld als een meer-dan-menselijke getuige van tijdcycli, verzet en regeneratie. Een gedicht, vertolkt door de Zuid-Afrikaanse zangeres Gabi Motuba, begeleidt een visuele documentatie - een scan van een sycomoor vijgenboom in Ethiopië, het enige land ter wereld dat een kalendersysteem met dertien maanden hanteert. De film reflecteert op koloniale geschiedenissen van landexploitatie en opent tegelijk de deur naar toekomstige verbeeldingen.
Als verlengstuk van de film bij WIELS weerklinkt een geluidsinstallatie in de savanne bioom van het Plantenpaleis, opgedragen aan de sycomoor vijgenboom die daar groeit. De installatie verweeft melodieën van Gabi Motuba met hedendaagse veldopnamen uit de oorspronkelijke leefomgeving van de boom.
Het werk van Bianca Baldi in Plantentuin Meise is een coproductie met WIELS, Brussel.
Sweet Blood in Stagnant Waters, 2025
Video-installatie, 27’00”
In het Jachtpaviljoen, een van de vele follies op het terrein van de Plantentuin, presenteert Gabi Dao de filminstallatie Sweet Blood in Stagnant Waters. De film werd deels opgenomen in de tuin zelf, met onder andere de Victoriakas (Balatkas), net buiten het zicht vanuit het paviljoen, als belangrijke locatie.
Geïnspireerd door sciencefiction, fantasy en body horror, focust de film op de figuur van de mug, vertrekkende vanuit Dao’s onderzoek naar de Rubiaceae-plantenfamilie in Meise, en specifiek de cinchona-soort - beter bekend als een belangrijk bestanddeel van het malariavaccin. Drie cyborg protagonisten, aangeduid als Angels, hebben de Aarde verlaten en proberen een nieuw bestaan op te bouwen op een surrogaat planeet. Daar worden ze achtervolgd door een mens-mug-hybride, het ongeboren kind van het personage Mary, die hen volgt door een reeks half-herkenbare, droomachtige ruimtes, doordrenkt van koloniale geschiedenissen, extractivisme en industriële activiteit. De scènes bewegen zich van een voormalige cementfabriek naar een weelderige botanische omgeving, van laboratorium naar archief tot slaapkamer.
Binnen deze uiteenlopende omgevingen ontvouwen zich de relaties tussen de personages in dialogen die wijzen op de fluïde intimiteit van queer relaties tussen mensen, meer-dan-mensen en hun omgeving. Tegen verontrustende decors, gefragmenteerd over meerdere werkelijkheden en macro-cinematografische beelden, ontstaan momenten van verwantschap en thuishoren - gedreven door een zoektocht naar optimisme te midden van crisis en vervreemding.
Ohhh…SPIT SMACK CHEW REPEAT!, 2025
Geglazuurd porselein
Wanneer je tussen het Jachtpaviljoen en de Victoriakas (Balatkas) wandelt, duiken honderden felgekleurde kiezen op in het glooiende graslandschap. Deze porseleinen elementen vormen samen de grootschalige installatie Ohhh…SPIT SMACK CHEW REPEAT! van Josse Pyl. De kunstenaar werkt voornamelijk met tekeningen en sculpturen, en onderzoekt de oorsprong van taal en symbolen. Motieven als kiezen, tanden en tongen verwijzen naar het lichaam als toegangspoort tot taal: een fysieke plek waar klank wordt gevormd en betekenis ontstaat.
De honderden tanden vormen samen een tekening van een vallend figuur, getekend in één doorlopende lijn. De kronkelende, kinderlijke vormentaal roept het onbevangen en nog ongepolijste karakter op van taal zoals jonge kinderen die ervaren, vol verwarring en nog niet gevormd door conventies. Langs de lijn van het figuur verschijnen leestekens, die het lichaam met de mond verbinden (bijna als ingewanden), en een schreeuw verbeelden als een van de meest elementaire expressievormen. Tegelijkertijd verwijst de compositie naar een oergebaar: het omtrekken van een lichaam als vroege vorm van schrift en betekenisgeving. Toch werpt de afwezigheid van het lichaam een verontrustende schaduw – net zoals de kiezen die nu onttrokken zijn van de mond.
De titel vangt deze instinctieve handelingen van taal op het moment voordat structuur ontstaat. Wanneer je de woorden luidop uitspreekt, word je je bewust van de fysieke intimiteit van je mond, terwijl klanken overgaan in gebaren en zich herhalen in een impulsieve cadans die geleidelijk hun betekenis verliest. Tussen 3 en 14 september verhuist Ohhh…SPIT SMACK CHEW REPEAT! deels naar Botanique in Brussel voor het tweede hoofdstuk van Publiek Park.
De werken van Josse Pyl in Publiek Park zijn tot stand gekomen met de steun van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden en het Mondriaan Fonds.
Wind Regards, Blind Regards, 2024/2025
Staal, geglazuurd keramiek, as, babypoeder, stalen kralen afkomstig uit Marokko
In het Dahlgren Arboretum, te midden van een collectie bloeiende houtachtige planten, bevindt zich een sculpturale installatie van Elise El Yousfi. Vier kinetische sculpturen, met elementen die meebewegen op de wind, evoceren vormen die tegelijk doen denken aan planten, straatlantaarns, baby rammelaars of folkloristische instrumenten. De stalen kralen – afkomstig uit Marokko, waar het ouderlijk huis van haar vader zich bevindt – zijn bevestigd aan metalen armen en produceren geluid. Voor El Yousfi echoot dit geluid de ervaring van het horen van een vreemde taal: een abstractie die ontstaat wanneer spraak zich onttrekt aan betekenis.
Deze objecten zijn ontworpen om een gevoel van nostalgie en herkenning op te roepen, alsof men terugkeert naar een ruimte die voorafgaat aan taal en verhalen – het domein van het onderbewuste en de visuele logica van dromen. Het precieze en repetitieve gebruik van materialen zoals keramiek, kant, tekeningen en babypoeder vormt een materiële woordenschat die, net als taal in poëzie, telkens nieuwe constellaties onthult in elke installatie. In haar praktijk vormt schrijven het vertrekpunt, waarbij persoonlijke herinneringen weerklinken in een beeldtaal die tegelijk intiem en universeel resoneert.
Elise El Yousfi’s werken worden bewoond door poëtische verwijzingen naar haar kindertijd en zijn ontworpen om speelsheid op te roepen. Geïnspireerd door speelpleinen nodigen haar sculpturen bezoekers uit om deze herinneringen niet alleen visueel, maar ook via aanraking, geur en geluid te verkennen. De locatie van het Dahlgren Arboretum verwijst naar het botanische classificatiesysteem met dezelfde naam – een moderne taxonomie die bomen en struiken groepeert in families. Op vergelijkbare wijze tracht El Yousfi’s werk zich opnieuw te verbinden met de verhalen van haar eigen familiestamboom, waarbij wortels over geografische afstanden worden getraceerd.
Sein Vater ist die Sonne, und seine Mutter ist der Mond. Der Wind trug es in seinem Bauche, und seine Amme ist die Erde, 2025
Reeks van vier Sint-janskruidpreparaten, vaas in glas van Serax, gevonden bij Rotor Deconstruction
her phone reading: the moon in June falls mainly on the spoon, 2025
WALA Solum Öl, Hermès Terre d’Hermès
not for ourselves alone, 2025
Audio, opnames van Sint-Jansliederen gezongen door kinderen van de Steiner School in Brussel (Sint-Janskruidlaan)
In de achthoekige Victoriakas – ook wel Balatkas genoemd – ontvouwt zich de installatie van Myrthe van der Mark. Dit iconische glazen paviljoen, ontworpen in 1854 door de hofarchitect van Leopold II – Alphonse Balat, werd in 1941 overgebracht van de Brusselse Kruidtuin naar Meise, en vormt sindsdien een architectonisch juweel binnen de Plantentuin.
Van der Marks installatie is doordrongen van hermetische symboliek en de antroposofische leer van Rudolf Steiner – een denkkader waarin de kunstenaar zelf opgroeide. Publiek Park opent op een betekenisvol moment: de verjaardag van haar overleden vader en het Sint-Jansfeest – een zonnewende die de langste dag viert en de geboorte van Johannes de Doper symboliseert.
Centraal staat een achthoekig platform, dat het kroonvormig dakraam van de kas weerspiegelt. Op dit platform bevinden zich vier bereidingen – zalf, zeep, infusie en aquarel – van Sint-Janskruid, geoogst en verwerkt door de kunstenaar zelf. Deze preparaten zijn geplaatst in antropomorfische vazen, verwijzend naar het alchemistische citaat dat de titel vormt: “Sein Vater ist die Sonne, und seine Mutter ist der Mond. Der Wind trug es in seinem Bauche, und seine Amme ist die Erde”. Dit is een centrale passage uit de Tabula Smaragdina, een sleuteltekst voor Steiner die wordt toegeschreven aan Hermes Trismegistus. In de middeleeuwse tuin omringen acht sint-janskruid planten vier mirte struiken en vormen zo een levende achthoek. De kunstenaar werkte ook samen met kinderen van de Steinerschool in Brussel – toepasselijk gelegen aan de Sint-Janskruidlaan – om Sint-Jansliederen te zingen. De opname, not for ourselves alone, weerklinkt in de kas terwijl de dagen weer korter worden.
De ramen zijn gebalsemd met Solum-olie – die de kunstenares gebruikte om de voeten van haar vader in zijn laatste dagen te zalven – en geparfumeerd met Terre d'Hermès. Het Latijnse woord ‘solum’ betekent grond, maar ook alleen en zool. In de plantkunde verwijst het naar de laag aarde die leven mogelijk maakt. De olie wordt geproduceerd door WALA, een door Steiner geïnspireerd bedrijf waarvan de naam staat voor Warmte, As, Licht, As. Het parfum verwijst naar Hermes, de Griekse god van de overgangen, boodschapper en gids van zielen. Deze overgang tussen werelden – van kind en ouder, leven en dood – weerklinkt in de gebaren van aanraking, geur en aanwezigheid in het werk.
De werken van Myrthe van der Mark bij Publiek Park zijn mede mogelijk gemaakt door Botanique – Centre Culturel de la Fédération Wallonie-Bruxelles, met steun van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden en het Mondriaan Fonds.
Leaving an Annual Growth at the Top: Succession, 2024
Stam van spar, hars, roestvrij staal
Neophyte III: On the Eve of the Shortest Night, 2023
Ultra HD-video, 14’04”
Two or Three Girths Wide, 2024
Sparrenhout, hars, roestvrij staal
Coniferous Succession, 2023
Stereo audio, 9’06”
De werken van Jura Shust – een combinatie van sculpturen, video- en geluidswerken – bevinden zich in en rond het WOODlab. Dit lab vertelt het verhaal van hout, gebaseerd op de collectie van het voormalige Bosmuseum, dat ooit gehuisvest was in de Kruidtuin in Brussel. Shusts artistieke interventies stellen een alternatief narratief voor binnen deze educatieve opstelling, geworteld in zijn onderzoek naar inheemse etno-religieuze praktijken van Slavische volkeren. Zijn werk activeert symbolische en mythologische denkwijzen en wekt een eco-spirituele relatie met de natuur tot leven, terwijl het idee van technologische vooruitgang kritisch wordt heroverwogen.
Tussen de educatieve schermen toont de video Neophyte III: On the Eve of the Shortest Night een herinterpretatie van het traditionele Slavische Kupala-ritueel, dat de zonnewende viert en samenvalt met de openingsweek van Publiek Park. Volgens de Slavische mythologie krijgen dieren, bomen en kruiden deze nacht de gave van spraak en beweging, en fungeren vuur en water als krachten van zuivering en vernieuwing.
De werken Leaving an Annual Growth at the Top: Succession en Neural Seedlings maken gebruik van sparrenhout als materiaal. De eerste verwijst naar het Slavische concept van het heilige woud, te beschouwen als een vroege vorm van een natuurreservaat. Een sparrenstam wordt vereeuwigd in hars uit het oudste Europese bos – het Białowieża-woud. De tweede bestaat uit machinaal gesneden panelen met fytomorfe reliëfs, opgevuld met aarde en ingesloten in synthetische hars: gefossiliseerde afdrukken van – door AI gegenereerde – zaailingen van naaldbomen.
De sculptuur Two or Three Girths Wide verwijst naar een oude begrafenisritueel waarbij een boom als omhulsel voor een lichaam werd gebruikt. De overdadige bewerking van de houten panelen suggereert dat de boom gestorven is tijdens een ontbossing.
Buiten het WOODlab, op een doorsnede van een meer dan duizend jaar oude sequoia, bevindt zich het geluidswerk Coniferous Succession, dat een verhaal vertelt geïnspireerd op de Slavische bosgeest Leshy.
Gay by Nature, 2025
Filminstallatie, 2K-video, 21'30", objecten vervaardigd uit spar, notenhout, es, hazelaar, populier en linnen
In de Vriendschapstempel, een paviljoen verscholen in het groen van de Plantentuin, presenteren Isa Schieche en Helen Weber de filminstallatie Gay by Nature, waarvan delen werden opgenomen in Plantentuin Meise en de Kruidtuin in Brussel.
De film speelt zich af in de nabije toekomst, waarin de opkomst van extreemrechtse en nationalistische krachten heeft geleid tot een fascistisch regime. Net als onder het nazisme een eeuw eerder, voert deze machtsstructuur geheime experimenten uit op mensen. In een poging de ‘supermens’ te creëren, worden menselijke en katachtige DNA-sequenties gecombineerd. Maar het resultaat draait uit op een mislukking voor de machthebbers – alle proefpersonen blijken grote, vredelievende lesbiennes te worden. Hoewel het programma vervolgens op morele gronden wordt stopgezet – onder het mom van bescherming van traditionele gezinswaarden – worden de overlevende proefpersonen ondergebracht in een vrij toegankelijke habitat, waar ze hun leven leiden als attractie voor bezoekers.
Met muzikale elementen verweeft Gay by Nature een hedendaagse interpretatie van het Heimatfilm-genre – een type Duitstalige cinema dat populair was van eind jaren ’40 tot de jaren ’60 – bekend om sentimentele verhalen in idyllische landschappen met nadruk op thuisgevoel, traditie en moraal.
De Vriendschapstempel kan herinneringen oproepen aan het gelijknamige salon van Natalie Clifford Barney in het Parijs van de vroege twintigste eeuw, een ontmoetingsplaats voor toonaangevende modernistische auteurs. Net als de hoofdpersonages in de film leefde Barney – die ook wel als l’Amazone publiceerde – openlijk als lesbienne en schreef ze over feminisme en pacifisme. Naast deze historische echo resoneert de dystopische verhaallijn ook met episodes uit het Belgische koloniale verleden, waarin de gewelddadige controle over de ‘ander’ manifeste was – nog zichtbaar ten tijde van Expo ’58, het jaar waarin Plantentuin Meise werd ingehuldigd.
Dit werk werd gerealiseerd met de steun van het Federale Ministerie van Kunst, Cultuur, Openbaar Ambt en Sport van Oostenrijk (BMKÖS).
1. Office for Joint Administrative Intelligence
locatie: HerbariumhuisO.J.A.I. Echo, 2025
Geluidsinstallatie, modulaire klanken, gesproken woord, architecturaal plan
In de Plantentuin richt Office for Joint Administrative Intelligence (O.J.A.I.) hun aandacht op de tuin als een institutionele entiteit - een plek die de natuur verwerkt, beheerst en reguleert via administratieve processen. Het Herbarium, een modernistisch kantoorgebouw uit de jaren 1960 waarin de tuin als levend archief wordt beheerd, wordt benaderd als een architecturaal-administratief complex van archiefkasten, laden, gangen, doodlopende paden en stilzwijgend beton - een site van classificatie en insluiting.
Op 27 juni, tijdens de openingsavond van Publiek Park, vindt in het Herbarium de performance Institutional Overgrowth plaats. In deze klankmatige en gesproken activering van het gebouw brengen beide O.J.A.I.-agenten gevlochten opsommingen: Lijst A (ecologische opstand) en Lijst B (bureaucratische procedures en verstoringen). De lijsten worden onderbroken door veldopnames en speculatieve klanken: de hartslagen van insecten, taxonomische herschikkingen en architectonische drones. Een korte publieke aankondiging wordt herhaald aan het begin van het geluidswerk, en schept een sfeer van toezicht, begrenzing en autoriteit: “Dit gebouw valt onder voortdurende procedurele controle. Toegang tot niet-publieke zones is strikt verboden.”
Na de performance blijft de geluidsinstallatie Echo als een spookachtige nagalm door het gebouw weerklinken - een ruimte die ritueel gemarkeerd, procedureel verstoord en akoestisch overwoekerd lijkt. Via vijf tannoy-luidsprekers - een geluidsinstallatie doorgaans gebruikt voor publieke mededelingen - circuleren fragmenten van de eerder gehoorde lijsten, infrastructurele geluiden en afgebroken aankondigingen in een eindeloze, classificerende lus. Echo wordt vergezeld door een groot gedrukt grondplan, afkomstig uit het archief van het Herbarium: deels architecturaal document, deels speculatieve kaart, geannoteerd met kanttekeningen, procedurele markeringen en verzonnen ruimtelijke categorieën.
2. Roy Köhnke
locatie: Groene ArkEscap' in(g)to You, Trap series, 2024
Roestvrij staal
Evolv' in(g)to You, Trap series, 2024
Roestvrij staal
High touch #1, Parade series, 2024
Roestvrij staal, weefsel
Extreme Softness, Magnetic Tendencies series, 2024
3D-videoanimatie, 3’38”
3D : Guillaume Seyller
BO : Talita Otovic, +/+, 2024
Coproduction MO.CO, Montpellier et Fondation des artistes
De Groene Ark, de nieuwste architecturale toevoeging aan de Plantentuin, is een plek waar botanische activiteiten plaatsvinden met de nadruk op het behoud van biodiversiteit. In een van de serres – waar planten vaak tijdelijk worden ondergebracht – toont Roy Köhnke een installatie met werken uit drie lopende reeksen binnen zijn praktijk. Via deze werken onderzoekt de kunstenaar hoe lichamen worden geconstrueerd - zowel sociaal als fysiek - via ontmoetingen met andere lichamen.
Kaders dragen twee roestvrijstalen sculpturen uit de Trap-serie. De scherpe, stalen vormen doen denken aan hybride, biomorfe organismen - als wezens uit een onbekende toekomst. Bovenop de dragende structuur rusten twee werken uit de Parade-serie, die verwijzen naar de materialiteit van camouflagenetten. Daarmee roepen ze ideeën op van geweld en bescherming, zoals planten- en insectenlichamen hun oppervlak kunnen aanpassen tot visuele schilden. De weefsels onthullen een onverwachte zachtheid naast het harde staal, terwijl de film het licht filtert, kleurt en breekt - en het laat glinsteren in verschillende schakeringen, afhankelijk van de positie van de toeschouwer.
De animatievideo Extreme Softness, uit de Magnetic Tendencies-serie, verwijst naar het proces van co-evolutie, waarbij de morfologie van bepaalde planten- en insectensoorten zich aan elkaar aanpast, voornamelijk met het oog op voortplanting. Voorbeelden hiervan zijn orchideeën en nachtvlinders, of vijgen en wespen. De installatie evoceert een subtiele ecologie van aanraking, waarin staal, film en animatie relaties tussen lichamen traceren - en een delicate choreografie van onderlinge ontwikkeling in kaart brengen.
De deelname van Roy Köhnke aan Publiek Park wordt mogelijk gemaakt met de steun van de Ambassade van Frankrijk in België en het Institut Français, in het kader van EXTRA, een programma ter ondersteuning van Franse hedendaagse creatie in België.
3. Līga Spunde
locatie: ingang PlantenpaleisEden is exhausted too, 2025
Digitale tekening
Aan beide zijden van de ingang van het Plantenpaleis hangen twee banners die fictieve werelden tonen, bevolkt door mysterieuze wezens. Het werk draagt de titel Eden is exhausted too. Een belangrijke referentie voor deze digitale tekeningen is het werk van Jheronimus Bosch, in het bijzonder het drieluik De tuin der lusten. Net als bij een altaarstuk, tonen de linker- en rechterpanelen van Bosch' meesterwerk respectievelijk de geredden en de verdoemden - een ruimtelijke iconografie die in dit werk weerklinkt.
Een andere belangrijke inspiratiebron in Līga Spunde’s werk is het onderzoeksgebied van de cryptozoölogie, een discipline die zijn oorsprong vond in België met centrale figuren als Bernard Heuvelmans en Alika Lindbergh. Cryptozoölogie - vaak bestempeld als pseudowetenschap en subcultuur - onderzoekt folkloristische of uitgestorven diersoorten waarvan het bestaan omstreden of onbevestigd blijft.
De werelden in Spunde’s tekeningen sluiten aan bij de veelheid aan biomen die samenkomen in het uitgestrekte serrecomplex, en verwijzen naar onbekende, onzichtbare wezens die zich daar mogelijk schuilhouden. Sommige van deze entiteiten lijken uit de schilderijen te zijn ontsnapt om zich als sculpturen te verspreiden over het terrein van de Plantentuin. Bezoekers worden uitgenodigd om deze wezens te ontdekken tijdens hun wandeling, aan de hand van aanwijzingen die verborgen zitten in de afbeeldingen.
Het werk van Līga Spunde is gerealiseerd met de steun van de State Culture Capital Foundation of Latvia (VKKF).
4. Judith Kakon
locatie: PlantenpaleisIris series, 2024/2025
Geglazuurd, 3D-geprint keramiek
Het Plantenpaleis, een serrecomplex met duizenden plantensoorten verdeeld over diverse biomen - van droge woestijn tot tropisch regenwoud - vormt het decor voor de verspreide presentatie van werken uit de Iris-serie van Judith Kakon. Op het eerste gezicht lijken deze keramische sculpturen op de gestandaardiseerde plastic containers die wereldwijd worden gebruikt voor het transport van bloemen. In werkelijkheid zijn ze tot stand gekomen als 3D-prints, met de hand geglazuurd in verschillende kleuren. De sculpturen reageren subtiel op hun omgeving en ogen soms bijna toevallig als bescheiden ingrepen die zich moeiteloos in de serres integreren.
Door te verwijzen naar de stapelbare bakken uit de commerciële bloementeelt, verwijst de serie naar de logistieke systemen die de bloemenindustrie ondersteunen en naar de economie die daarmee gepaard ging - zoals de tulpenmanie in het zeventiende-eeuwse Nederland, waarin bloembollen astronomische prijzen bereikten. Binnen het Plantenpaleis benadrukt hun aanwezigheid de kunstmatige aard van een botanische tuin - waar vragen over oorsprong en ontheemding voortdurend meespelen. De geschiedenis van containers die worden gebruikt om planten te vervoeren, gaat terug tot de zogenaamde Wardian cases, die Belgische plantenverzamelaars gebruikten om plantensoorten vanuit alle uithoeken van de wereld naar botanische tuinen te transporteren. Kakon’s sculpturen zijn zo doordrenkt van de economische processen rond de circulatie en toe-eigening van planten.
De titel Iris situeert het werk ook geografisch in België, met een verwijzing naar de symbolische bloem van Brussel, die ooit groeide op de moerassige oevers van de Zenne. Zo wortelen de werken zich op een subtiele manier in de lokale context van de tentoonstelling, terwijl ze tegelijk reflecteren op bredere verwevenheden tussen plantkunde, handel en lokaliteit.
De deelname van de kunstenaar aan Publiek Park wordt ondersteund door Pro Helvetia – Swiss Arts Council.
5. Bianca Baldi
locatie: Plantenpaleis, savanne bioomHear her calendar system a year of thirteen months, 2025
Geluidsinstallatie
In het hart van het serrecomplex Plantenpaleis bevindt zich de savanne bioom, waar een Ficus sycomorus, ofwel een sycomoor vijgenboom, groeit. Deze soort is inheems in Afrika, ten zuiden van de Sahel en ten noorden van de Kreeftskeerkring, en kan in het wild tot twintig meter hoog worden, met een dichte, ronde kruin van uitwaaierende takken. In de serre blijft de boom echter relatief klein en fragiel.
Het familiealbum van Bianca Baldi documenteert de migratiegeschiedenis van haar familie, die van Italië naar Zuid-Afrika trok, en bevat onder andere foto’s van haar grootvader tijdens zijn militaire dienst in Ethiopië. Op een van die foto’s stuitte Baldi op een weelderige sycomoor vijgenboom - het beeld werd een centrale figuur in haar onderzoek en vormde het vertrekpunt voor haar film Hear her calendar system a year of thirteen months, momenteel te zien in de tentoonstelling Magical Realism in WIELS. In de film wordt de boom voorgesteld als een meer-dan-menselijke getuige van tijdcycli, verzet en regeneratie. Een gedicht, vertolkt door de Zuid-Afrikaanse zangeres Gabi Motuba, begeleidt een visuele documentatie - een scan van een sycomoor vijgenboom in Ethiopië, het enige land ter wereld dat een kalendersysteem met dertien maanden hanteert. De film reflecteert op koloniale geschiedenissen van landexploitatie en opent tegelijk de deur naar toekomstige verbeeldingen.
Als verlengstuk van de film bij WIELS weerklinkt een geluidsinstallatie in de savanne bioom van het Plantenpaleis, opgedragen aan de sycomoor vijgenboom die daar groeit. De installatie verweeft melodieën van Gabi Motuba met hedendaagse veldopnamen uit de oorspronkelijke leefomgeving van de boom.
Het werk van Bianca Baldi in Plantentuin Meise is een coproductie met WIELS, Brussel.
6. Gabi Dao
locatie: JachtpaviljoenSweet Blood in Stagnant Waters, 2025
Video-installatie, 27’00”
In het Jachtpaviljoen, een van de vele follies op het terrein van de Plantentuin, presenteert Gabi Dao de filminstallatie Sweet Blood in Stagnant Waters. De film werd deels opgenomen in de tuin zelf, met onder andere de Victoriakas (Balatkas), net buiten het zicht vanuit het paviljoen, als belangrijke locatie.
Geïnspireerd door sciencefiction, fantasy en body horror, focust de film op de figuur van de mug, vertrekkende vanuit Dao’s onderzoek naar de Rubiaceae-plantenfamilie in Meise, en specifiek de cinchona-soort - beter bekend als een belangrijk bestanddeel van het malariavaccin. Drie cyborg protagonisten, aangeduid als Angels, hebben de Aarde verlaten en proberen een nieuw bestaan op te bouwen op een surrogaat planeet. Daar worden ze achtervolgd door een mens-mug-hybride, het ongeboren kind van het personage Mary, die hen volgt door een reeks half-herkenbare, droomachtige ruimtes, doordrenkt van koloniale geschiedenissen, extractivisme en industriële activiteit. De scènes bewegen zich van een voormalige cementfabriek naar een weelderige botanische omgeving, van laboratorium naar archief tot slaapkamer.
Binnen deze uiteenlopende omgevingen ontvouwen zich de relaties tussen de personages in dialogen die wijzen op de fluïde intimiteit van queer relaties tussen mensen, meer-dan-mensen en hun omgeving. Tegen verontrustende decors, gefragmenteerd over meerdere werkelijkheden en macro-cinematografische beelden, ontstaan momenten van verwantschap en thuishoren - gedreven door een zoektocht naar optimisme te midden van crisis en vervreemding.
7. Josse Pyl
locatie: naast het JachtpaviljoenOhhh…SPIT SMACK CHEW REPEAT!, 2025
Geglazuurd porselein
Wanneer je tussen het Jachtpaviljoen en de Victoriakas (Balatkas) wandelt, duiken honderden felgekleurde kiezen op in het glooiende graslandschap. Deze porseleinen elementen vormen samen de grootschalige installatie Ohhh…SPIT SMACK CHEW REPEAT! van Josse Pyl. De kunstenaar werkt voornamelijk met tekeningen en sculpturen, en onderzoekt de oorsprong van taal en symbolen. Motieven als kiezen, tanden en tongen verwijzen naar het lichaam als toegangspoort tot taal: een fysieke plek waar klank wordt gevormd en betekenis ontstaat.
De honderden tanden vormen samen een tekening van een vallend figuur, getekend in één doorlopende lijn. De kronkelende, kinderlijke vormentaal roept het onbevangen en nog ongepolijste karakter op van taal zoals jonge kinderen die ervaren, vol verwarring en nog niet gevormd door conventies. Langs de lijn van het figuur verschijnen leestekens, die het lichaam met de mond verbinden (bijna als ingewanden), en een schreeuw verbeelden als een van de meest elementaire expressievormen. Tegelijkertijd verwijst de compositie naar een oergebaar: het omtrekken van een lichaam als vroege vorm van schrift en betekenisgeving. Toch werpt de afwezigheid van het lichaam een verontrustende schaduw – net zoals de kiezen die nu onttrokken zijn van de mond.
De titel vangt deze instinctieve handelingen van taal op het moment voordat structuur ontstaat. Wanneer je de woorden luidop uitspreekt, word je je bewust van de fysieke intimiteit van je mond, terwijl klanken overgaan in gebaren en zich herhalen in een impulsieve cadans die geleidelijk hun betekenis verliest. Tussen 3 en 14 september verhuist Ohhh…SPIT SMACK CHEW REPEAT! deels naar Botanique in Brussel voor het tweede hoofdstuk van Publiek Park.
De werken van Josse Pyl in Publiek Park zijn tot stand gekomen met de steun van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden en het Mondriaan Fonds.
8. Elise El Yousfi
locatie: Dahlgren ArboretumWind Regards, Blind Regards, 2024/2025
Staal, geglazuurd keramiek, as, babypoeder, stalen kralen afkomstig uit Marokko
In het Dahlgren Arboretum, te midden van een collectie bloeiende houtachtige planten, bevindt zich een sculpturale installatie van Elise El Yousfi. Vier kinetische sculpturen, met elementen die meebewegen op de wind, evoceren vormen die tegelijk doen denken aan planten, straatlantaarns, baby rammelaars of folkloristische instrumenten. De stalen kralen – afkomstig uit Marokko, waar het ouderlijk huis van haar vader zich bevindt – zijn bevestigd aan metalen armen en produceren geluid. Voor El Yousfi echoot dit geluid de ervaring van het horen van een vreemde taal: een abstractie die ontstaat wanneer spraak zich onttrekt aan betekenis.
Deze objecten zijn ontworpen om een gevoel van nostalgie en herkenning op te roepen, alsof men terugkeert naar een ruimte die voorafgaat aan taal en verhalen – het domein van het onderbewuste en de visuele logica van dromen. Het precieze en repetitieve gebruik van materialen zoals keramiek, kant, tekeningen en babypoeder vormt een materiële woordenschat die, net als taal in poëzie, telkens nieuwe constellaties onthult in elke installatie. In haar praktijk vormt schrijven het vertrekpunt, waarbij persoonlijke herinneringen weerklinken in een beeldtaal die tegelijk intiem en universeel resoneert.
Elise El Yousfi’s werken worden bewoond door poëtische verwijzingen naar haar kindertijd en zijn ontworpen om speelsheid op te roepen. Geïnspireerd door speelpleinen nodigen haar sculpturen bezoekers uit om deze herinneringen niet alleen visueel, maar ook via aanraking, geur en geluid te verkennen. De locatie van het Dahlgren Arboretum verwijst naar het botanische classificatiesysteem met dezelfde naam – een moderne taxonomie die bomen en struiken groepeert in families. Op vergelijkbare wijze tracht El Yousfi’s werk zich opnieuw te verbinden met de verhalen van haar eigen familiestamboom, waarbij wortels over geografische afstanden worden getraceerd.
9. Myrthe van der Mark
locatie: Victoria KasSein Vater ist die Sonne, und seine Mutter ist der Mond. Der Wind trug es in seinem Bauche, und seine Amme ist die Erde, 2025
Reeks van vier Sint-janskruidpreparaten, vaas in glas van Serax, gevonden bij Rotor Deconstruction
her phone reading: the moon in June falls mainly on the spoon, 2025
WALA Solum Öl, Hermès Terre d’Hermès
not for ourselves alone, 2025
Audio, opnames van Sint-Jansliederen gezongen door kinderen van de Steiner School in Brussel (Sint-Janskruidlaan)
In de achthoekige Victoriakas – ook wel Balatkas genoemd – ontvouwt zich de installatie van Myrthe van der Mark. Dit iconische glazen paviljoen, ontworpen in 1854 door de hofarchitect van Leopold II – Alphonse Balat, werd in 1941 overgebracht van de Brusselse Kruidtuin naar Meise, en vormt sindsdien een architectonisch juweel binnen de Plantentuin.
Van der Marks installatie is doordrongen van hermetische symboliek en de antroposofische leer van Rudolf Steiner – een denkkader waarin de kunstenaar zelf opgroeide. Publiek Park opent op een betekenisvol moment: de verjaardag van haar overleden vader en het Sint-Jansfeest – een zonnewende die de langste dag viert en de geboorte van Johannes de Doper symboliseert.
Centraal staat een achthoekig platform, dat het kroonvormig dakraam van de kas weerspiegelt. Op dit platform bevinden zich vier bereidingen – zalf, zeep, infusie en aquarel – van Sint-Janskruid, geoogst en verwerkt door de kunstenaar zelf. Deze preparaten zijn geplaatst in antropomorfische vazen, verwijzend naar het alchemistische citaat dat de titel vormt: “Sein Vater ist die Sonne, und seine Mutter ist der Mond. Der Wind trug es in seinem Bauche, und seine Amme ist die Erde”. Dit is een centrale passage uit de Tabula Smaragdina, een sleuteltekst voor Steiner die wordt toegeschreven aan Hermes Trismegistus. In de middeleeuwse tuin omringen acht sint-janskruid planten vier mirte struiken en vormen zo een levende achthoek. De kunstenaar werkte ook samen met kinderen van de Steinerschool in Brussel – toepasselijk gelegen aan de Sint-Janskruidlaan – om Sint-Jansliederen te zingen. De opname, not for ourselves alone, weerklinkt in de kas terwijl de dagen weer korter worden.
De ramen zijn gebalsemd met Solum-olie – die de kunstenares gebruikte om de voeten van haar vader in zijn laatste dagen te zalven – en geparfumeerd met Terre d'Hermès. Het Latijnse woord ‘solum’ betekent grond, maar ook alleen en zool. In de plantkunde verwijst het naar de laag aarde die leven mogelijk maakt. De olie wordt geproduceerd door WALA, een door Steiner geïnspireerd bedrijf waarvan de naam staat voor Warmte, As, Licht, As. Het parfum verwijst naar Hermes, de Griekse god van de overgangen, boodschapper en gids van zielen. Deze overgang tussen werelden – van kind en ouder, leven en dood – weerklinkt in de gebaren van aanraking, geur en aanwezigheid in het werk.
De werken van Myrthe van der Mark bij Publiek Park zijn mede mogelijk gemaakt door Botanique – Centre Culturel de la Fédération Wallonie-Bruxelles, met steun van de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden en het Mondriaan Fonds.
10. Jura Shust
locatie: WOODlabLeaving an Annual Growth at the Top: Succession, 2024
Stam van spar, hars, roestvrij staal
Neophyte III: On the Eve of the Shortest Night, 2023
Ultra HD-video, 14’04”
Two or Three Girths Wide, 2024
Sparrenhout, hars, roestvrij staal
Coniferous Succession, 2023
Stereo audio, 9’06”
De werken van Jura Shust – een combinatie van sculpturen, video- en geluidswerken – bevinden zich in en rond het WOODlab. Dit lab vertelt het verhaal van hout, gebaseerd op de collectie van het voormalige Bosmuseum, dat ooit gehuisvest was in de Kruidtuin in Brussel. Shusts artistieke interventies stellen een alternatief narratief voor binnen deze educatieve opstelling, geworteld in zijn onderzoek naar inheemse etno-religieuze praktijken van Slavische volkeren. Zijn werk activeert symbolische en mythologische denkwijzen en wekt een eco-spirituele relatie met de natuur tot leven, terwijl het idee van technologische vooruitgang kritisch wordt heroverwogen.
Tussen de educatieve schermen toont de video Neophyte III: On the Eve of the Shortest Night een herinterpretatie van het traditionele Slavische Kupala-ritueel, dat de zonnewende viert en samenvalt met de openingsweek van Publiek Park. Volgens de Slavische mythologie krijgen dieren, bomen en kruiden deze nacht de gave van spraak en beweging, en fungeren vuur en water als krachten van zuivering en vernieuwing.
De werken Leaving an Annual Growth at the Top: Succession en Neural Seedlings maken gebruik van sparrenhout als materiaal. De eerste verwijst naar het Slavische concept van het heilige woud, te beschouwen als een vroege vorm van een natuurreservaat. Een sparrenstam wordt vereeuwigd in hars uit het oudste Europese bos – het Białowieża-woud. De tweede bestaat uit machinaal gesneden panelen met fytomorfe reliëfs, opgevuld met aarde en ingesloten in synthetische hars: gefossiliseerde afdrukken van – door AI gegenereerde – zaailingen van naaldbomen.
De sculptuur Two or Three Girths Wide verwijst naar een oude begrafenisritueel waarbij een boom als omhulsel voor een lichaam werd gebruikt. De overdadige bewerking van de houten panelen suggereert dat de boom gestorven is tijdens een ontbossing.
Buiten het WOODlab, op een doorsnede van een meer dan duizend jaar oude sequoia, bevindt zich het geluidswerk Coniferous Succession, dat een verhaal vertelt geïnspireerd op de Slavische bosgeest Leshy.
11. Helen Weber & Isa Schieche
locatie: VriendschapstempelGay by Nature, 2025
Filminstallatie, 2K-video, 21'30", objecten vervaardigd uit spar, notenhout, es, hazelaar, populier en linnen
In de Vriendschapstempel, een paviljoen verscholen in het groen van de Plantentuin, presenteren Isa Schieche en Helen Weber de filminstallatie Gay by Nature, waarvan delen werden opgenomen in Plantentuin Meise en de Kruidtuin in Brussel.
De film speelt zich af in de nabije toekomst, waarin de opkomst van extreemrechtse en nationalistische krachten heeft geleid tot een fascistisch regime. Net als onder het nazisme een eeuw eerder, voert deze machtsstructuur geheime experimenten uit op mensen. In een poging de ‘supermens’ te creëren, worden menselijke en katachtige DNA-sequenties gecombineerd. Maar het resultaat draait uit op een mislukking voor de machthebbers – alle proefpersonen blijken grote, vredelievende lesbiennes te worden. Hoewel het programma vervolgens op morele gronden wordt stopgezet – onder het mom van bescherming van traditionele gezinswaarden – worden de overlevende proefpersonen ondergebracht in een vrij toegankelijke habitat, waar ze hun leven leiden als attractie voor bezoekers.
Met muzikale elementen verweeft Gay by Nature een hedendaagse interpretatie van het Heimatfilm-genre – een type Duitstalige cinema dat populair was van eind jaren ’40 tot de jaren ’60 – bekend om sentimentele verhalen in idyllische landschappen met nadruk op thuisgevoel, traditie en moraal.
De Vriendschapstempel kan herinneringen oproepen aan het gelijknamige salon van Natalie Clifford Barney in het Parijs van de vroege twintigste eeuw, een ontmoetingsplaats voor toonaangevende modernistische auteurs. Net als de hoofdpersonages in de film leefde Barney – die ook wel als l’Amazone publiceerde – openlijk als lesbienne en schreef ze over feminisme en pacifisme. Naast deze historische echo resoneert de dystopische verhaallijn ook met episodes uit het Belgische koloniale verleden, waarin de gewelddadige controle over de ‘ander’ manifeste was – nog zichtbaar ten tijde van Expo ’58, het jaar waarin Plantentuin Meise werd ingehuldigd.
Dit werk werd gerealiseerd met de steun van het Federale Ministerie van Kunst, Cultuur, Openbaar Ambt en Sport van Oostenrijk (BMKÖS).
